Bại não dị tật bẩm sinh là một loại khuyết tật ảnh hưởng lên sự vận động, tâm thần, giác quan và hành vi của trẻ. Bại não xảy ra do tổn thương não của trẻ trước khi sinh, trong khi sinh và cả sau sinh. Không phải toàn bộ não bị tổn thương mà chỉ một số.
1. Bại não là gì?
Bại não là thuật ngữ chỉ một nhóm tình trạng bệnh lý gây ra bởi thực trạng tổn thương não bộ không tiến triển theo thời khắc tạo ra bởi các Vì Sao trước sinh, trong và sau sinh cho tới dưới 5 tuổi. Bại não gây ra tình trạng đa tàn tật về vận động tinh thần giác quan và hành vi .. để lại hậu quả nặng nề cho chính mình trẻ, hạnh phúc gia đình mà còn tác động tới việc nâng tầm phát triển kinh tế xã hộiDo một hoặc phần lớn của não bộ bị tổn thương, người bệnh không thể vận động các phần cơ 1 cách bình thường Ngoài ảnh hưởng tác động đến vận động nhiều tình huống trẻ bị bại não còn kèm theo những hiện trạng tàn tật khác cần phải được điều trị như: Chậm nâng tầm phát triển trí tuệ, náo loạn tố chất học hành động kinh, đổi thay hành động những vấn đề về cảm giác của mắt thính giác và ngữ điệu tỷ suất bại não khoảng tầm 2/1000 trẻ mới sinh, bệnh có tỷ lệ mắc ở trẻ trai cao hơn trẻ gái (1.35/1).
2. Nguyên nhân gây bại não
Có tương đối nhiều Nguyên Nhân dẫn đến bại não ở trẻ, được chia làm 3 nhóm chính sau:
2.1 Nguyên nhân trước sinh2.1.1 Nhiễm trùng trong thai kỳ
Các nhiễm trùng ở phụ nữ có thai như nhiễm rubella, các virus trong thời gian 3 tháng đầu thai kỳ rất có khả năng gây tổn thương não của bào thai và gây bại não sau đây các nhiễm trùng khác ví như nhiễm trùng ối, nhiễm trùng hệ tiết niệu – sinh dục của người mẹ cũng rất có thể gây nên sinh non, một rủi ro tiềm ẩn khác của bại não.
2.1.2 Thiếu oxy não bào thai
Khi tác dụng của nhau thai bị giảm đi (suy nhau thai) hoặc bị bóc tách khỏi thành tử cung trước lúc sinh (nhau bong non) hoặc chảy máu do rau tiền đạo (bánh rau bám vào đoạn dưới tử cung gây chảy máu trong 3 tháng cuối thai kỳ) rất có thể làm giảm lượng oxy đáp ứng cho thai nhi, dẫn đến tổn thương não thai nhi, là 1 Nguyên Nhân bại não.
Thiếu oxy não bào thai là một nguyên nhân dẫn đến bại não
2.1.3 Các nguyên nhân và bất thường khác
Những trẻ có không bình thường cấu trúc hệ thần kinh cũng đã làm tăng rủi ro tiềm ẩn trẻ bị bại não.Mẹ bị bệnh: Bệnh tuyến giáp, đái tháo đường thai kỳ, nhiễm độc thai nghén, tiền sản giật….Di truyền: vấn đề hạnh phúc gia đình Dùng thuốc không hỏi cách nhìn của bác sĩ khi mang thai, giao thiệp với các hóa chất ô nhiễm khi mang thai.
2.2 Nguyên nhân trong khi sinh2.2.1 Sinh non, cân nặng thấp
Sinh non là trẻ ra đời trước 37 tuần thai tính từ ngày tiên phong của kỳ kinh nguyệt cuối cùng trước khi có thai. Những trẻ sinh non đặc biệt trước 32 tuần và nhất là trước 28 tuần thai có nguy cơ bại não không thấp chút nào Lý Do là do trẻ sinh non có nguy cơ tương đối cao bị xuất huyết não, phù não gây tổn thương các tổ chức mong manh đang nâng tầm phát triển của não hoặc gây tổn thương não dạng nhuyễn hóa chất trắng quanh não thất.Cân nặng khi sinh thấp: Một điều tra nghiên cứu đã cho thấy những trẻ sinh non có khối lượng lúc sinh dưới 1.500 gram có rủi ro tiềm ẩn bại não cao gấp 30 lần khi đối chiếu với trẻ sinh đủ tháng.
2.2.2 Ngạt trong quá trình chuyển dạ và sinh
Trẻ đẻ ra bị ngạt thường không khóc ngay, body toàn thân tím tái hoặc trắng bệch bắt buộc phải cấp cứu. Tỉ lệ trẻ ngạt chỉ chiếm 10% trong tổng cộng những bệnh nhân bại não.
2.2.3 Sang chấn sản khoa
Những sang chấn sản khoa nhất là các trường hợp sinh khó phải sử dụng các phương án tương hỗ khi sinh như: Sử dụng giác hút, can thiệp forceps …
2.3 Nguyên nhân sau sinh
2.3.1 Xuất huyết não
Xuất huyết não ở sơ sinh và xuất huyết não ở trẻ nhỏ do thiếu Vitamin K là bệnh hay gặp ở những nước đang nâng tầm phát triển như VN nếu như không được điều trị tốt dễ khiến cho di chứng bại não. những bệnh lý về máu khác dẫn đến rối loạn đông máu cũng là vấn đề Vì Sao đóng góp tăng tiềm ẩn nguy cơ xuất huyết não ở trẻ, dẫn tới bại não.
Xuất huyết não ở sơ sinh là một nguyên nhân sau sinh dẫn đến bại não
2.3.2 Vàng da nhân
Hiện tượng vàng da sinh lý thường Open vào trong ngày thứ hai - 4 sau sinh, vàng nhạt và thường không có đi kèm triệu chứng nào khác. Vàng da sinh lý thường lê dài trong mức một tuần lễ ở trẻ sinh đủ tháng và 2 tuần ở trẻ sinh non tháng.Khi nồng độ billirubin trong máu lên cao gan không còn năng lực chuyển hóa và đào thải do chức năng gan chưa trưởng thành ở trẻ sơ sinh sẽ gây nên lên vàng da bệnh lý. Trong tình huống này, màu sắc bilirubin tăng mạnh trong máu hoàn toàn có thể vượt qua bờ rào mạch máu – não và ngọt ngào và lắng đọng chủ đạo ở những nhân nền của não (do đó có tên là vàng da nhân) và làm tổn thương những cấu tạo này tạo ra bại não.Trẻ bị vàng da bệnh lý thường gặp ở trẻ có bất đồng nhóm máu mẹ - con ( nhóm máu ABO, Rh, và dưới nhóm…). thể hiện ở trẻ là vàng da đậm và vàng body củng mạc mắt cũng vàng. còn nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời,trẻ có thể Open bỏ bú, tím tái và duỗi cứng chi (dấu hiệu tổn thương não).
2.3.3 Hạ đường huyết sau sinh
Mới đây Tại Sao gây tổn thương não do trẻ bị hạ đường huyết sau sinh được ghi nhận gặp không ít Khi đường trong máu hạ thấp, trẻ bị hôn mê, suy hô hấp, là 1 trong những Vì Sao dẫn đến tổn thương não ở trẻ dẫn đến bại não.
2.3.4 Bại não mắc phải
Trẻ mắc các chứng bệnh gây tổn thương thần kinh trong các năm tiên phong của đời sống lê dài cho tới trước 5 tuổi như: Viêm màng não mủ, viêm não, chấn thương sọ não, đuối nước…
3. Phân loại bại não theo thể lâm sàng3.1 Bại não thể liệt cứng (spastic cerebral palsy)
- Bại não thể liệt cứng
Chiếm khoảng 70 - 80%.
Trẻ mắc thể này có biểu hiện những cơ co cứng, luôn ở trạng thái tăng trương lực cơ. Mọi hoạt động giải trí vận động của trẻ đều rất vất vả Trẻ khó cầm nắm, bò hoặc đi. Thể lâm sàng nó lại được chia làm ba phân nhóm nhỏ:
- Liệt cứng 2 chi dưới.
Trẻ có không bình thường co cứng rõ ở hai chi dưới. Ở thể này, do các cơ khép đùi bị co cứng, chân trẻ luôn bị kéo vào trong khiến cho trẻ có dáng đi bắt chéo hai chân rất đặc thù
- Liệt cứng nửa người
thông thường có bộc lộ liệt cứng một bên (phải hoặc trái). thông thường chi trên bị tác động nặng hơn chi dưới.
- Liệt cứng tứ chi.
Bệnh nhân thuộc đội này còn có thể hiện liệt cứng cả 2 chi trên và 2 chi dưới cùng theo với các cơ trục thân. cả những cơ ở mặt cũng trở nên ảnh hưởng tác động tạo cho trẻ bị tàn phế rất nặng.
3.2 Bại não thể múa vờn hay loạn động
- Khoảng tầm 6% bệnh nhân bại não thuộc thể này.
- Thể loạn động đặc trưng bằng sự đổi thay thất thường của trương lực cơ (lúc tăng, lúc giảm).
- Trẻ thường có các động tác phi lý không trấn áp được. những động tác này còn có nhịp điệu chậm, biên độ đôi lúc rộng như đang múa nhưng trẻ không ý thức được vấn đề đó.
- Do không bình thường trong trấn áp các cử động, bệnh nhân rất khó có tư thế chuyển động thông thường các cơ ở mặt và lưỡi cũng trở nên ảnh hưởng làm trẻ khó bú, khó nuốt, khó nói.
3.3 Bại não thể thất điều
- Thể thất điều chiếm tỷ lệ khoảng 6%.
- Ở thể này, thăng bằng tư thế và liên hợp động tác bị tác động ảnh hưởng trẻ khó kiểm soát tư thế dáng đi lảo hòn đảo vùng thắt sống lưng hay đong đưa. năng lực phối hợp hoạt động kém cho nên trẻ khó thực thi những động tác yên cầu sự uyển chuyển như vỗ tay theo nhịp hay viết chữ.
3.4 Bại não thể phối hợp
Trẻ bị bại não thể phối hợp thường liên hợp 2 trong những thể bại não trên, thường gặp phối hợp thể co cứng với thể múa vờn, những trường hợp này thường bị tàn tật nặng nề.
phân loại theo mức độ nặng:
- Bại não mức độ nhẹ
- Bại não mức độ nặng vừa.
- Bại não nặng
4. Các dấu hiệu phát hiện sớm trẻ bại não
- Khi đẻ ra không khóc ngay hoặc khóc yếu. sau lúc sinh thường mềm nhão, không vận động.
- Đầu rũ xuống, không ngẩng lên được.
- Khi đẻ ra trẻ không khóc ngay hoặc khóc yếu là dấu hiệu phát hiện sớm trẻ bại não.
- Khó bế ẵm, tắm rửa, thay quần áo cho trẻ vì người trẻ cứng đờ.
- Co giật: bất tỉnh sùi bọt mép.
- Chậm biết giữ đầu cổ, chậm biết lẫy, ngồi, bò…
- Có khiếm khuyết về sử dụng bàn tay trong cầm nắm và thực hiện những hoạt động
- Không nhận ra mẹ hoặc những người thân, chậm kỹ năng và kiến thức giao tiếp sớm
- không xoay đầu cung cấp với âm thanh, đồ chơi có màu sắc không nhìn vào mặt mẹ, người thân trong gia đình
- không biết hóng chuyện, biểu lộ tình cảm không xoay đầu theo tiếng động.
- Không bộc lộ nét mặt, không dùng mắt để bộc lộ vui thích.
- Mút, bú khó khăn hay sặc sữa.
- Hay chảy rãi, khò khè, tăng tiết dịch mũi họng…
- Có náo loạn cảm giác nông như nóng, lạnh, đau
- những biểu hiện khác: Lác mắt, sụp mi, giảm, mất khả năng nhìn, nghe kém, méo miệng…
Bệnh bại não là một bệnh lý tinh vi do nhiều Lý Do gây nên thể bệnh đa dạng việc điều trị còn gặp nhiều vất vả hiểu rõ Tại Sao gây bệnh giúp tất cả chúng ta có những giải pháp phòng ngừa chủ động cùng theo đó phát hiện sớm, can thiệp kịp thời.
